Thuế quan (Tariff) là gì? Tại sao Tổng thống Mỹ Donald Trump lại áp thuế lên toàn thế giới?

Thuế quan (Tariff) là gì? Tại sao Tổng thống Mỹ Donald Trump lại áp thuế lên toàn thế giới?

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng sôi động, thuế quan (tiếng Anh: tariff) trở thành một công cụ kinh tế – chính trị quan trọng mà nhiều quốc gia sử dụng để bảo vệ nền sản xuất trong nước hoặc đạt được các mục tiêu chiến lược. Đặc biệt, dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã gây chấn động thế giới khi liên tiếp áp đặt thuế quan cao lên hàng hóa từ nhiều quốc gia, từ Trung Quốc đến Liên minh châu Âu (EU), Canada và Mexico. Vậy thuế quan là gì, và vì sao ông Trump lại áp thuế lên toàn thế giới? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp chi tiết.

---

1. Thuế quan (Tariff) là gì?

Thuế quan là loại thuế mà chính phủ đánh vào hàng hóa nhập khẩu (hoặc đôi khi là xuất khẩu) qua biên giới quốc gia. Mục đích chính của thuế quan bao gồm:

Bảo hộ ngành sản xuất trong nước: Bằng cách làm tăng giá hàng nhập khẩu, thuế quan giúp hàng nội địa cạnh tranh tốt hơn.

- Tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Đàm phán thương mại: Dùng như “con bài” để ép các nước khác mở cửa thị trường hoặc thay đổi chính sách.

- Bảo vệ an ninh quốc gia: Một số mặt hàng chiến lược (như thép, nhôm) có thể bị đánh thuế cao để đảm bảo tự chủ công nghiệp.

Thuế quan có thể được tính theo tỷ lệ phần trăm (ad valorem) hoặc mức cố định trên đơn vị hàng hóa (specific tariff).

---

2. Chính sách thuế quan của Donald Trump: "Nước Mỹ trên hết"

Khi nhậm chức Tổng thống Mỹ năm 2017, Donald Trump nhanh chóng triển khai chiến lược thương mại mang đậm dấu ấn "America First" (Nước Mỹ trên hết). Một trong những trụ cột của chiến lược này chính là việc áp dụng thuế quan rộng rãi nhằm:

a. Giảm thâm hụt thương mại

Mỹ trong nhiều thập kỷ luôn nhập siêu – tức nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu – đặc biệt với Trung Quốc. Trump cho rằng điều này “làm nghèo nước Mỹ” và tuyên bố sẽ cắt giảm thâm hụt thương mại bằng cách đánh thuế hàng nhập khẩu.

> Ví dụ: Năm 2018, Mỹ áp mức thuế 25% lên thép và 10% lên nhôm nhập khẩu từ hầu hết các nước, viện dẫn lý do “an ninh quốc gia” theo Điều 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại 1962.

b. Ép Trung Quốc thay đổi hành vi thương mại

Trump cáo buộc Trung Quốc:

Ăn cắp sở hữu trí tuệ

- Ép buộc chuyển giao công nghệ

Trợ cấp doanh nghiệp nhà nước gây mất cân bằng cạnh tranh

Do đó, từ năm 2018, Mỹ đã áp hàng loạt đợt thuế quan lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa Trung Quốc – khởi đầu cho cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung kéo dài nhiều năm.

c. Đàm phán lại các hiệp định thương mại

Trump không tin vào các hiệp định đa phương như TPP (mà ông rút khỏi ngay sau khi nhậm chức). Thay vào đó, ông muốn các thỏa thuận song phương, nơi Mỹ có lợi thế đàm phán lớn hơn.

Kết quả:

USMCA thay thế NAFTA (với Canada và Mexico)

- Đàm phán lại thỏa thuận thương mại với Nhật Bản, Hàn Quốc, EU...

---

3. Tác động của chính sách thuế quan Trump

Chính sách thuế quan của Trump tạo ra nhiều hệ lụy cả trong và ngoài nước:

✅ Ưu điểm:

Một số ngành công nghiệp Mỹ (thép, nhôm) được bảo hộ, tạo thêm việc làm ngắn hạn.

- Thúc đẩy đàm phán lại các hiệp định có lợi hơn cho Mỹ.

❌ Nhược điểm:

Chi phí sản xuất tăng cho doanh nghiệp Mỹ do nguyên liệu nhập khẩu đắt đỏ.

- Người tiêu dùng Mỹ phải trả giá cao hơn cho hàng hóa.

Quan hệ thương mại căng thẳng với đồng minh truyền thống (EU, Canada).

- Gây bất ổn chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế thế giới.

---

4. Bài học từ chính sách thuế quan của Trump

Dù gây tranh cãi, chính sách thuế quan của Donald Trump đã làm thay đổi cục diện thương mại toàn cầu. Nhiều quốc gia bắt đầu xem xét lại sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc, trong khi Mỹ đẩy mạnh chiến lược "de-risking" (giảm rủi ro) thay vì "decoupling" (tách rời hoàn toàn).

Đồng thời, cuộc chiến thuế quan cũng cho thấy:
> Thuế quan không phải là "vũ khí vạn năng" – nó có thể bảo vệ ngành này nhưng lại làm tổn thương ngành khác, và hiệu quả thực sự phụ thuộc vào cách triển khai, thời điểm và phản ứng của đối tác thương mại.

---

Kết luận

Thuế quan là công cụ kinh tế quen thuộc, nhưng dưới thời Donald Trump, nó được sử dụng như một vũ khí chiến lược để tái cấu trúc quan hệ thương mại toàn cầu theo hướng có lợi cho Mỹ. Dù còn nhiều tranh cãi về hiệu quả, chính sách này đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử thương mại hiện đại.

Nếu bạn đang tìm hiểu về chính sách thương mại quốc tế, chiến tranh thuế quan, hay tác động của thuế quan đến doanh nghiệp Việt Nam, đừng quên theo dõi các bài phân tích chuyên sâu tiếp theo!

---

Từ khóa SEO chính:

thuế quan là gì

- tariff là gì

Donald Trump áp thuế

- chiến tranh thương mại Mỹ Trung

chính sách thuế quan Mỹ

- America First thương mại

Meta description:
Thuế quan (tariff) là gì? Vì sao Tổng thống Donald Trump áp thuế lên hàng hóa toàn cầu? Tìm hiểu nguyên nhân, cơ chế và hệ quả của chính sách thuế quan "Nước Mỹ trên hết".